Domates yetiştirilen toprakta OCP seviyelerinin belirlenmesi ve topraktan domatese OCP taşınımının ve sağlık riskinin tahmini

Abstract

Çevreye ve insan sağlığına olan olumsuz etkilerinden dolayı Organoklorlu Pestisit (OCP)'ler son yıllarda dikkat çekmeye başlamıştır. OCP'lerin besin zincirine katıldığı ilk nokta olan sera yetiştiriciliğinde, seviyelerinin tespit edilmesi son derece önemlidir. Bu çalışmada 24 plastik ve 24 cam kaplı seranın toprağında iki farklı mevsimde OCP seviyeleri ölçülmüş ve sera sahiplerine uygulanan anketten alınan veriler ile kirlilik seviyeleri ilişkilendirilmiştir. Bütün seralarda ölçülen toplam OCP (Σ17OCP) ortalama değeri 21,34 ng/g ve (3,31- 181,10 ng/g) aralığında hesaplanmıştır. En yüksek ortalama konsantrasyonlar, pp-DDT konsantrasyonu 8,57 ng/g olarak; en düşük ortalama ise a-HCH 0,01 ng/g olarak ölçülmüştür. En yüksek OCP seviyesi 23 yıldır faaliyet gösteren serada olduğu ve en düşük OCP seviyesi ise bir yılın altında faaliyet gösteren serada olduğu belirlenmiştir. Ölçülen OCP'lerin toprak suyunda ve domatesteki konsantrasyonları sırasıyla, 6,99x10-7 - 5,23 mg/kg-yaş ağırlık, 9,42x10-11 - 5,93x10-5 aralığında hesaplanmıştır. Sera toprağından domatese geçen OCP konsantrasyon değerleri kullanılarak Monte Carlo Simülasyonu ile beslenme yoluyla maruziyet sonucu oluşacak OCP için kanser riski 4,7x10-8 – 1,5x10-7 aralığında hesaplanmıştır. Toplam OCP seviyeleri ile seralarda kullanılan ilaç miktarları, ilaç kullanım sıklıkları ve havalandırmanın OCP seviyesine direkt etkilediği görülmüştür. Bu sebeple, ilaç kullanım miktarları ve sıklıkları konusunda daha bilinçli bir kullanım için çiftçiye gerekli eğitimlerin verilmesi ve özellikle kış mevsimde, sera içerisindeki havalandırma miktarının arttırılması önerilmektedir.

Organochlorine pesticides (OCP) have started to attract attention in recent years due to their negative effects on the environment and human health. It is extremely important to determine their levels in greenhouse cultivation, which is the first point where OCPs join the food chain. In this study, OCP levels were measured in the soil of 24 plastic and 24 glass covered greenhouses in two different seasons, and the pollution levels were correlated with the data obtained from the questionnaire applied to the greenhouse owners. The mean value of total OCP (Σ17OCP) measured in all greenhouses was calculated between 21.34 ng/g and (3.31-181.10 ng/g). The highest mean concentrations, pp-DDT concentration 8.57 ng/g; the lowest mean was measured as α-HCH 0.01 ng/g. The highest OCP level is in the greenhouse that has been operating for 23 years. The lowest is in the greenhouse less than 1 year old. OCPs were calculated as 6.99x10-7 (mg/kg-fresh weight) in soil water and 5.23 (mg/kg-fresh weight) in tomato. The cancer risk for OCP that will occur as a result of oral exposure was calculated in the range of 4.7x10-8 – 1.5x10-7 OCP concentration values transferred from the greenhouse soil to the tomato. As a result of the comparison of the total OCP levels with the amount of pesticides used in the greenhouses, the frequency of pesticide use and ventilation, it was determined that the spraying and ventilation criteria had a direct effect on the total OCP level. For this reason, it is recommended to provide the necessary training to the farmer for a more conscious use of the amount and frequency of pesticide use and to increase the amount of ventilation in the greenhouse, especially in winter.