Kültürel mirası tehdit eden risk unsurlarının incelenmesi: agios georgios kilisesi örneği

Abstract

Geçmiş dönemlerde yaşamış toplumların birikimlerini ortaya koyan, geçmişle bağlantı kurmamıza imkân sağlayan kültürel varlıklar sadece ait olduğu toplum için değil tüm insanlık için anlam ifade eden zenginliklerdir. Bu birikimin kuşaktan kuşağa aktarılması kültürel miras kavramını gündeme getirmiştir. Kültürel miras, ülkemizde ve dünyada tarih süreci boyunca doğa ve insan kaynaklı tehlikelerin etkisiyle zarar görmüştür. Özellikle savaşlar sırasında kültürel mirasın tahrip edilmesiyle koruma konusunda uluslararası hassasiyet oluşmaya başlamıştır. Günümüz koruma olgusunun şekillenmesinde ve kültürel mirasın evrenselleşmesinde uluslararası düzeyde önemli çalışmalar yapılmıştır. Tez kapsamında; yapılan sözleşmeler, düzenlenen kongreler, yayınlanan tüzükler, mirasın korunarak yaşatılması için çalışmalar yapan kuruluşlar ile Türkiye özelinde 2863, 6303, 5366 sayılı kanunlar incelenmiştir. Günümüzde risk altında bulunan kültürel miras giderek artmaktadır. Bu riskler çok sayıda miras varlığının özgünlüğünü ve bütünlüğünü olumsuz etkilemektedir. Riskler karşısında toplumun zarar görebilirliğinin yüksek olduğu durumlarda ise miras varlıkları için afet riski gündeme gelmeye başlar ve afet sonucunda kültürel miras tamamen yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalır. Bu sebeple, miras değerlerinin geleceğe aktarılması için risklere yönelik stratejilerin geliştirilerek risk yönetimi çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Tez çalışmasında, miras varlıklarında risklerin oluşumuna ortam hazırlayan tehlikelerin tanımlanması, risk ve afet yönetim sürecinde yapılması gerekenler aktarılmıştır. Bu bağlamda maruz kaldığı tehditler karşısında savunmasız olduğu belirlenen, Niğde ilindeki kültür varlıklarından Agios Georgios Kilisesi (Yeşilova Kilisesi/ Kiçağaç Kilisesi) çalışma konusu olarak seçilmiştir. Kültürel mirası tehdit eden tehlikeler, bu örnek üzerinden risk unsurlarıyla beraber detaylı olarak incelenmiştir. Kültürel mirasın önemini aktarmak, risk altındaki miras varlıklarından birisi olan Agios Georgios Kilisesi'ne yönelik risk faktörlerinin belirlenmesi ve kilisenin korunması sürecine dair bir risk yöntemi geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Cultural assets that reveal the accumulation of societies lived in the past and enable us to connect with the past are riches that are meaningful not only for the society they belong to, but for all humanity. The transfer of this accumulation from generation to generation has brought the concept of cultural heritage to the agenda. Cultural heritage has been damaged by the effects of natural and human-induced dangers throughout the history in our country and in the world. Especially with the destruction of cultural heritage during wars, international sensitivity has started to develop on protection. Important studies have been carried out at the international level in the shaping of today's conservation phenomenon and the universalization of cultural heritage. Within the scope of the thesis; the contracts made, the congresses held, the bylaws published, the organizations working for the preservation and preservation of the heritage and the laws no: 2863, 6303, 5366 in Turkey were examined. Today, the cultural heritage at risk is increasing day by day. These risks negatively affect the authenticity and integrity of many heritage properties. In cases where the vulnerability of the society is high in the face of risks, the risk of disaster for heritage assets comes to the fore and the cultural heritage is in danger of being completely destroyed as a result of disaster. For this reason, it is necessary to develop risk-oriented strategies and carry out risk management studies in order to transfer heritage values to the future. In the thesis, the definition of the dangers that prepare the environment for the occurrence of risks in heritage assets, and the things to be done in the risk and disaster management process are explained. In this context, the Agios Georgios Church (Yeşilova Church/Kiçağaç Church), one of the cultural assets in Niğde province, which was determined to be vulnerable to the threats it was exposed to, was chosen as the subject of study. Threats threatening cultural heritage have been analyzed in detail, along with risk factors, through this example. It is aimed to convey the importance of cultural heritage, to identify the risk factors for the Agios Georgios Church, one of the heritage assets at risk, and to develop a risk method for the preservation of the church.