İnsanlık tarihi boyunca önemli konuma sahip olan enerji, sanayi devrimi ile birlikte önemini daha da arttırmıştır. Enerji; artan tüketime paralel olarak artan üretim, teknolojik gelişmeler sonucu makineleşme hızı, yaşam standartlarının yükselmesi ve rekabetçi üretim koşullarının getirmiş olduğu zorunluluklar ile birlikte sanayi ve konforlu yaşamın en önemli girdilerinden biri durumuna gelmiştir. Dünyada ve ülkemizde sanayi, ekonomi ve nüfus hızlı bir şekilde büyümektedir. Bu büyümeye paralel olarak enerji ihtiyacı sürekli artmaktadır. Enerji fiyatları dünyadaki politik gelişmelerin etkisiyle sürekli yükselmekte, yenilenemeyen enerji kaynakları hızla tükenmektedir. Ülkeler bir taraftan ihtiyaç duydukları enerjiyi alternatif kaynaklardan kesintisiz, ucuz ve güvenli olarak elde edebilmek için çeşitli politikalar geliştirmekte; diğer taraftan enerji kullanımının çevre üzerindeki olumsuz etkilerini ve havaya salınan sera gazlarını azaltmaya çalışmaktadır. Bu nedenlerle enerjinin iyi yönetilerek verimli kullanılması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada enerji kaynakları ve bu enerji kaynaklarının Türkiye ve dünyadaki görünümüne değinilmiştir. Enerjide önemli seviyede dışa bağımlı olan Türkiye'nin en ucuz kaynak olan enerji verimliliği konusuna önem vererek enerji yoğunluğunu düşürmesi gerektiği vurgulanmıştır. Türkiye'de faaliyet gösteren bazı gübre üretim tesislerinin üretimleri ve proses akışları incelenmiştir. Gübre sanayinde kaynak verimliliği, enerji kayıpları, süreç verimliliği konularında çalışmalar yapılmış ve enerji tasarruf potansiyeli hesap edilmiştir. Bu çalışmada ayrıca gübre sanayinde enerjinin verimli kullanılmasına yönelik verimlilik arttırıcı proje çalışmaları 6 sigma ve kaizen yöntem bilimleri kullanılarak yapılmıştır. Yapılan iyileştirme çalışmaları ve verimlilik arttırıcı projeler ile enerjinin daha verimli kullanılarak enerji yoğunluğunun düşürülmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonunda enerjinin iyi yönetilmesiyle fabrikaların ürün miktar ve kalitesinden ödün vermeden önemli miktarda enerji tasarrufu yapılabileceği görülmüştür. Çalışmanın bir diğer çıktısı olarak da bakım maliyetlerinin düştüğü, ekipman verimli kullanım ömürlerinin arttığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Bakım, Enerji, Enerji verimliliği, Gübre fabrikaları, Verimlilik arttırıcı projeler
Energy, which has an important place throughout the history of humanity, has increased its importance with the industrial revolution. Energy; Increasing production in parallel with increasing consumption, with technological developments, mechanization speed and rising living standards has become one of the most important inputs of industry and comfortable life. Industry, economy and population are growing rapidly in the world and in our country. In parallel with this growth, the energy need is constantly increasing. Energy prices are constantly rising with the effect of political developments in the world, and nonrenewable energy resources are rapidly depleted. On the one hand, countries develop various policies in order to obtain the energy they need from alternative sources uninterruptedly, cheaply and safely; On the other hand, it tries to reduce the negative effects of energy use on the environment and greenhouse gases released into the air. For these reasons, good management and efficient use of energy is of great importance. In this study, energy resources and the appearance of these energy resources in Turkey and in the world are mentioned. Turkey is heavily dependent on imports for energy. For this reason, the importance of energy efficiency, which is the cheapest resource for Turkey, is mentioned. It was emphasized that Turkey should reduce its energy intensity. Production and process flows of some fertilizer production facilities operating in Turkey were examined. Investigations were made on resource efficiency, energy losses and process efficiency in the fertilizer industry and the energy saving potential was calculated. In this study, productivity-enhancing project studies for efficient use of energy in the fertilizer industry were carried out using 6 sigma and kaizen methodologies. With the improvement studies, it is aimed to reduce the energy density by using the energy more efficiently. At the end of the study, it was seen that by managing energy well, factories can save a significant amount of energy without sacrificing product quantity and quality. As another output of the study, it was seen that the maintenance costs decreased and the productive life of the equipment increased. Keywords: Maintenance, Energy, Energy efficiency, Fertilizer plants, Productivity enhancing projects
