Türkiye’deki 1. Düzey bölge belediyelerinin katı atık yönetimi etkinliklerinin veri zarflama ile analizi

Abstract

Performans analizi organizasyonların, kaynakların ve imkânların amaçları doğrultusunda verimli kullanılıp kullanılmadığını belirleyen bir kavramdır. Farklı birimlere sahip çoklu girdi ve çoklu çıktıların olduğu süreçlerde analiz yapmak için etkinlik analizi yöntemlerinden veri zarflama analizi geliştirilmiştir. Bu çalışmada Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına göre düzey 1 bölgelerine (İstanbul, Batı Marmara, Ege, Doğu Marmara, Batı Anadolu, Akdeniz, Orta Anadolu, Batı Karadeniz, Doğu Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu) ait belediyelerin katı atık yönetim etkinlikleri veri zarflama analizi kullanılarak incelenmiştir. Çalışma da "kişi başına düşen ortalama atık miktarı", "bölgedeki belediye sayısı" ve "belediye çevre harcamaları"; çıktılar ise "belediye çevre gelirleri" ve "çöp depolama sahalarında bertaraf edilen atık miktarı" olarak seçilmiştir. Çalışmada belediyelerin katı atık yönetimi etkinlikleri çıktı yönlü CCR ve çıktı yönlü BCC modeli ile incelenmiştir. Etkin olan belediyelerin üstünlük sıralamasını yapabilmek amacıyla Süper Etkinlik modeli ve entropi ağırlıklı Topsis yöntemi kullanılmıştır. CCR VE BCC modelinde de etkin olmayan ve etkinlik skoru %90'nın altında olan bölge belediyeleri il bazında incelenerek etkin olmayan illerde yapılacak iyileştirme hedefleri belirlenmiştir.

Performance analysis in line with the objectives of organizations, resources and facilities is a concept that determines whether it is used efficiently. Multiple inputs with different units and data from efficiency analysis methods for analyzing processes with multiple outputs enveloping analysis was developed. According to the Turkey Statistical Classification of Territorial Units In this study,units were classified solid waste management activities of municipalities belonging to Level 1 regions (Istanbul, West Marmara, Aegean, East Marmara, West Anatolia,Mediterranean, Central Anatolia, West Black Sea, East Black Sea, Northeast Anatolia, Middle East Anatolia and Southeast Anatolia) were examined using data envelopment analysis. In the study, average amount of waste per capita "The number of municipalities in the region "and" municipal environmental expenditures "; while the outputs ""and ı amount of waste disposed of in landfills".In the study, municipalities' solid waste management activities are output-oriented CCR and output-oriented BCC.model. In order to be able to rank the superiority of the active municipalities.Super efficiency model and entropy weighted Topsis method were used. CCR and BCC regional ineffective model with an efficiency score below 90% and improvement targets made in ineffective provinces.