Uluslararası hukukta dokunulmazlık ve cemal kaşıkçı örneği

Abstract

Bu çalışmada dokunulmazlık kavramının uluslararası hukuktaki karşılığı ve devletin ülke dışındaki temsilcilerine tanınan yargı bağışıklığının hukuki çerçevesi analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda uluslararası hukuk alanında diplomasi temsilcilerinin yargı bağışıklığının çerçevesini çizen 1961 tarihli Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi'nin hükümleri ile 1963 tarihli Konsolosluk İlişkileri Hakkındaki Viyana Sözleşmesi'nin hükümleri değerlendirilmiştir. Dış hatları anılan sözleşmelerle çizilecek şekilde ülkemizde başka bir devletin konsolosluk binalarında vuku bulan bir cinayetin bu düzenlemeler üzerinden açılımı yapılmaya çalışılmış, uluslararası hukuk bakımından bu olayın nasıl değerlendirilmesi gerektiği tartışılmıştır. Cemal Kaşıkçı Cinayeti özelinde bir devletin misyon sahibi temsilcilerinin organize bir şekilde konsolosluk konutunda suç işlemesinin sonuçları ile yargı bağışıklığının kapsamının bu tarz bir suçta geçerli olup olmayacağı analiz edilmeye çalışılmıştır. Böyle bir suç söz konusu olduğunda, devletin sorumluğu ve suç işleyen temsilcilerin eylemlerinin devlete isnat edilip edilemeyeceği önemli bir tartışma konusudur. Bu çalışmada, buradan hareketle uluslararası kuruluşların bu tarz olaylarda izlediği yöntemler, ürettiği çözümler de dikkate alınarak konunun değerlendirilmesine ilişkin çözüm önerileri ileri sürülmüştür. Uluslararası hukuk düzenlemelerinin genelde devleti öne koyan bir tutum içerisinde olması dolayısıyla Cemal Kaşıkçı cinayeti ve bu cinayette devletin sorumluluğuna ilişkin soru işaretleri henüz devam etmektedir. Diğer taraftan geçmişte yaşanan benzer olaylardan örnekleme yapılabileceği de düşünüldüğünde Birleşmiş Milletler'in dokunulmazlıkların kötüye kullanılmasına ilişkin tutumu da önem kazanmaktadır. Çalışma Cemal Kaşıkçı cinayetinde kimin ne kadar sorumluluğu ileri sürülebilir ve aslında uluslararası hukuk bakımından konu nasıl ele alınmalıdır sorularına cevap aramaktadır. Çalışmamızın Kaşıkçı cinayeti benzeri olayların değerlendirilmesinde en azından araştırmacılar için kaynak teşkil edebileceğini düşünüyoruz. Tez çalışmam esnasında bilgi, birikim ve tecrübeleri ile bana yol gösteren ve destek olan değerli danışman hocam sayın Dr. Öğr. Üyesi. Itır Aladağ Görentaş'a sonsuz saygılarımı ve teşekkürlerimi sunarım.

In this study, the equivalent of the concept of immunity in international law and the legal framework of the immunity granted to the representatives of the state abroad have been tried to be analyzed. For this purpose, the provisions of the 1961 Vienna Convention on Diplomatic Relations, which outlines the immunity of the representatives of diplomacy in the field of international law, and the provisions of the 1963 Vienna Convention on Consular Relations were evaluated. A murder that took place in the consulate buildings of another state in our country, the outlines of which will be drawn with the aforementioned conventions, has been tried to be explained through these statutes, and how this event should be evaluated in terms of international law has been discussed. In the case of the murder of Jamal Khashoggi, it has been tried to analyze whether the results of an organized crime in the consular house of the representatives of a state's mission and whether the scope of judicial immunity will be valid in such a crime. In the case of such a crime, the responsibility of the state and whether the actions of the perpetrators of the crime can be attributed to the state is an important issue. In this study, taking into account the methods followed by international organizations in such events and the solutions they produced, solution proposals for the evaluation of the issue were put forward. Due to the fact that international law regulations generally put the state first, question marks regarding the murder of Jamal Khashoggi and the responsibility of the state in this murder still continue. On the other hand, considering that examples can be drawn from similar events in the past, the attitude of the United Nations regarding the abuse of immunities gains importance. The study seeks answers to the questions of who can be held responsible for the murder of Jamal Khashoggi and how the issue should be handled in terms of international law. We think that our study can at least be a resource for researchers in the evaluation of events like the Khashoggi murder.