Diyarbakır kadınlarının covid-19 sürecinde tüketim alışkanlıklarının değişimi üzerine bir inceleme

Abstract

2019'un sonlarında görülmeye başlanan ve kısa sürede tüm dünyada sert bir şekilde etkisini gösteren covid-19 salgını, ekonomik birimler üzerinde ciddi zararlara yol açmaktadır. Ülke ekonomileri bu süreçte dar boğaza girmekte ve ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya kalmaktadır. Bunun yanında salgınla birlikte birçok sektörde sekteye uğramaktadır. Salgının bir başka boyutu da insanlar üzerindeki etkisi olarak değerlendirilmektedir. Salgından dolayı uygulanan karantinalar ve tedbirler insanların bu süreçte alışkanlıklarında değişime yol açmış ve yeni sürece uyum sağlamak zorunda bırakmıştır. Bu süreçten en çok etkilenen taraf hiç şüphesiz kadınlar olmaktadır. Hem ekonomik geçimin merkezinde olmaları hem de bu sürecin tüm aile bireyleri tarafından evde geçirilmesi kadınlara daha fazla sorumluluk yüklemiştir. Üstelik tüm zamanın evde geçirilmesi harcamaları ve tüketimi de arttırmıştır. Ayrıca çalışmada Diyarbakır ili kadınlarının seçilmesinin nedeni, doğu kadınlarının tüm zamanlarını ev işleriyle ve çocuklarıyla geçirdiği düşüncesi ve bu kadınlar arasında çalışan kesimin az olduğu fikrinin yaygın olmasıdır. Bu bağlamda ele alınan çalışmada covid-19 sürecinde artan ve değişen tüketim alışkanlıklarını, Diyarbakır kadınları göz önüne alınarak değerlendirmek amaçlanmaktadır. Bu değerlendirme yapılırken yüz yüze anket yöntemi kullanılmış ve Diyarbakır ili merkezde bulunan 400 kadın tüketici ile birebir görüşülmüştür. Bu anket sonuçları SPSS 26.0 ile analiz edilmiş ve önce Çapraz Tablolar oluşturulmuş, ardından Ki-Kare Analizi yapılmış ve en sonunda da Basit Regresyon Analizi ile model tahmin edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, kadın tüketicilerin yaşlarıyla orantılı bir şekilde online alışveriş yapma davranışlarında bulundukları ve bu süreçte çoğunlukla zorunlu ihtiyaçların tüketimini arttırdıkları gözlemlenmektedir. Diğer yandan 65 yaş ve üzeri bireylerde daha fazla olmak üzere virüsün en net görülen etkisi ölüm korkusu olmaktadır. Bu süreçte tüketiciler, öncesinde pazar alışverişi yaparken salgın döneminde online alışverişe geçiş yapmışlardır. Salgın süresince insanlar birikim yapamamakta ve harcamalarının arttığını dile getirmektedirler. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise gelir düzeyinin kadınların tüketim miktarı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Covid-19 Salgını, Tüketim Alışkanlıkları, Kadın Tüketiciler, Diyarbakır

The covid-19 epidemic, which started in late 2019 and showed a harsh implementation all over the world in a short time, causes serious damage to the economic unit. The economies of the country are getting into a bottleneck in this process and are limited by economic difficulties. In addition, many sectors are interrupted in the epidemic. Another dimension of the epidemic is evaluated as its effect on people. Quarantines and measures implemented due to the epidemic caused a change in people's habits in this process and forced them to adapt to the new process. Moreover, spending all the time at home has increased spending and consumption. In addition, the reason for choosing the women of Diyarbakir in the study is the thought that eastern women spend all their time with housework and their children, and the idea that there are few working people among these women. In this context, it is aimed to evaluate the increasing and changing consumption habits in the covid-19 process, taking into consideration the women of Diyarbakır. While making this evaluation, a face-to-face survey method was used and 400 female consumers in the city center of Diyarbakır were interviewed one-on-one. These survey results were analyzed with SPSS 26.0 and Cross Tables were created first, then Chi-Square Analysis was performed and finally the model was estimated with Simple Regression Analysis. According to the results of the analysis, female consumers increased their online shopping behavior in proportion to their age in this process, and an increase was observed in the consumption of mostly essential needs in this process. On the other hand, the most obvious effect of the virus, especially in individuals aged 65 and over, is fear of death. In this process, consumers switched to online shopping during the epidemic period, while they were shopping for markets before. During the epidemic, people are unable to save and express that their expenditures have increased. As a result of the regression analysis, it was determined that covid-19 has a significant effect on consumption. Key Words: Covid-19 Outbreak, Consumption Habits, Female Consumers, Diyarbakır