Öykü ve fiziksel temas yoluyla psikolojik travmaya maruz kalan meslek gruplarında, dolaylı travmatizasyon, merhamet düzeyi ve yorgunluğu, psikolojik sağlamlık ve travma sonrası büyümenin araştırılması

Abstract

Amaç: Bu araştırmada, öncelikli olarak, travmatik yaşantıyı deneyimleyen kişinin öyküsü üzerinden ya da kişiye fiziksel müdahalede bulunarak bedensel temas üzerinden travmatik yaşantıya meslekleri sebebiyle tanık olunmasının, psikolojik travma alanında çalışan profesyonellerin deneyimledikleri travmatik stres ile ilişkili psikolojik süreçler üzerinde bir farklılık yaratıp yaratmadığının anlaşılması amaçlanmıştır. Aynı zamanda, psikolojik travma alanında çalışan farklı meslek gruplarının, ikincil/dolaylı travmatizasyon, merhamet yorgunluğu, merhamet düzeyi, psikolojik sağlamlık ve travma sonrası büyümeyi nasıl deneyimledikleri, bu süreçlerin birbiriyle ve sosyodemografik, mesleki ve sosyal destek değişkenleri ile ilişkisinin anlaşılması amacıyla değerlendirmeler yapılmıştır. Son olarak, psikolojik travma alanında çalışan farklı meslek gruplarına mensup profesyonellerde görülen travma sonrası büyümenin hangi değişkenler ile ilişki içerisinde olduğu ve yordayıcı faktörlerinin neler olabileceğinin incelenmesi de bu araştırmanın temel amaçlarından biridir. Yöntem: Sosyodemografik Bilgi Formu, İkincil Travmatik Stres Ölçeği, Merhamet Ölçeği, Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Travma Sonrası Büyüme Envanteri, çevrimiçi veri toplama araçları kullanılarak, psikolojik travma alanında çalışan farklı meslek gruplarına mensup katılımcılara ulaştırılmıştır. Araştırma sürecinde, katılımcıların bireysel onamı baz alınmıştır. Türkiye genelinden katılım sağlanmakla birlikte, en yaygın katılımın görüldüğü şehirler İstanbul, Ankara ve Bursa'dır. Araştırmadaki toplam 226 katılımcının, 112'si travmatik yaşantıya, travmatik olayı deneyimleyen kişinin öyküsü üzerinden, 114'ü ise kişiye fiziksel müdahalede bulunarak bedensel temas üzerinden maruz kalmıştır. Bulgular: Öykü ve fiziksel temas yolu ile psikolojik travma alanında çalışan meslek gruplarında, ikincil/dolaylı travmatizasyon ve travma sonrası büyüme düzeyleri açısından gruplar arası bir farklılık bulunmazken, merhamet yorgunluğu (umursamazlık, bağlantısızlık ve ilişki kesme), merhamet düzeyi ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin farklılaştığı görülmektedir. İkincil/dolaylı travmatizasyonun, merhamet yorgunluğu, merhamet düzeyi ve psikolojik sağlamlık düzeyleri ile negatif yönde; merhamet yorgunluğunun (umursamazlık, bağlantısızlık ve ilişki kesme), psikolojik sağlamlık ile pozitif yönde, sadece ilişki kesme düzeyinin travma sonrası büyüme ile pozitif yönde; merhamet düzeyinin, merhamet yorgunluğu (umursamazlık, bağlantısızlık ve ilişki kesme), psikolojik sağlamlık ve travma sonrası büyüme ile pozitif yönde; psikolojik sağlamlığın ise, travma sonrası büyüme ile pozitif yönde anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu bulunmuştur. Aynı zamanda, bu değişkenlerin, farklı sosyodemografik, mesleki özellikler ve algılanan sosyal destek kaynakları ile istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişkili olduğu görülmektedir. Son olarak, araştırma kapsamında ele alınan ve literatürde yer alan büyüme ile ilişkili olduğu düşünülen travmatik stres ile ilişkili süreçler, sosyodemografik değişkenler, mesleki deneyimler ile ilişkili faktörler ve sosyal destek faktörleri eklenerek oluşturulan modelin, travma sonrası büyümeyi % 28 oranında açıkladığı ve psikolojik sağlamlık, aile ve yönetici desteği, travmatik yaşantıya yılda 3-5 kez maruz kalma sıklığı ve süpervizyon almanın büyümeyi anlamlı düzeyde yordadığı görülmektedir. Sonuç: Araştırma sonuçları, öykü ve beden üzerinden temas ile travmatik yaşantıya maruz kalan meslek gruplarında, merhamet düzeyi, merhamet yorgunluğu ve psikolojik sağlamlık düzeyleri açısından anlamlı bir farklılaşma olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra, travmatik yaşantıya dolaylı yoldan maruziyet sonucunda deneyimlenen travmatik stres ile ilişkili bu süreçlerin birçok farklı faktör ile ilişkili olduğu, dolayısıyla bu süreçlerin daha kapsayıcı bir bakış açısıyla ve daha geniş örneklem gruplarında ele alınması gerektiği görülmektedir. Psikolojik travma alanında çalışan farklı meslek gruplarındaki profesyonellerin, meslekleri gereğince dolaylı yollarla maruz kaldıkları travmatik yaşantıların etkilerinin ve sonuçlarının belirlenmesi ve farklılaşan ihtiyaçlarının değerlendirilmesinin önemi görülmektedir. Bu sayede, önleyici ve koruyucu müdahalelerin oluşturulması ve tedavi geliştirilmesine olanak sağlanacaktır.

Objective: The main goal of this study is to understand whether being exposed to traumatic experiences due to their profession through the narratives of or physical contact with survivors determines the psychological processes associated with the traumatic stress in professionals working with trauma survivors. At the same time, evaluations were made to understand how these different occupational groups working in the field of psychological trauma experience secondary/vicarious traumatization, compassion fatigue, compassion levels, psychological resilience and posttraumatic growth, and the relationships between these processes and sociodemographic, occupational and social support variables. Finally, one of the main objectives of this study is to examine the predictors of posttraumatic growth in these professionals. Method: Sociodemographic Information Form, Secondary Traumatic Stress Scale, Compassion Scale, Adult Psychological Resilience Scale and Posttraumatic Growth Inventory were delivered to the participants from different professions using online data collection tools. Participation in the research was based on individual consent. Although the research data was collected from professionals across many cities in Turkey, the highest participation came from Istanbul, Ankara and Bursa. A total of 226 participants was included in the study; 112 of them being professionals exposed to trauma through narratives of survivors and 114 of them were exposed to trauma through physical contact. Results: While there was no difference between the groups in terms of secondary/vicarious traumatization and posttraumatic growth levels in the occupational groups, it was observed that the levels of compassion fatigue (indifference, disconnection and disengagement), the levels of compassion and resilience differ between groups. Secondary/vicarious traumatization was negatively correlated with compassion fatigue, compassion level and resilience. While compassion fatigue (indifference, disconnection and disengagement) was positively correlated with psychological resilience, only the disengagement levels were positively correlated with posttraumatic growth. The levels of compassion were positively correlated with compassion fatigue (indifference, disconnection and disengagement), resilience and posttraumatic growth. It was found that resilience had also a significant positive relationship with posttraumatic growth. At the same time, these variables were found to be correlated with different sociodemographic, occupational and social support variables. Finally, a prediction model for posttraumatic growth was built including the variables that found to be related to posttraumatic growth in this study and the variables that were frequently mentioned to be related to posttraumatic growth in the literature. This model estimated posttraumatic growth as 28%. Resilience, family and manager support, exposure to a traumatic event as 3-5 times a year and getting professional supervision were found to be the predictors of posttraumatic growth. Conclusion: The results of this research reveal that there is a significant difference in the level of compassion, compassion fatigue and psychological resilience between occupational groups exposed to traumatic experiences through narratives of survivors or physical contact with survivors. In addition, processes related to traumatic stress due to indirect exposure to traumatic experience are associated with many different factors, so they should be addressed with a more inclusive perspective and in larger sample groups. It will be possible to create the preventive and protective interventions and develop the treatment methods by differentiating and understanding the needs of the professionals working in the field of trauma, and the effects and consequences of the traumatic experiences they are indirectly exposed to, in accordance with their professions.