Bir fabrikada çalışan işçilerde psikososyal risklerin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmada; Kocaeli Çayırova’da faaliyet gösteren bir fabrikada çalışan işçilerin, psikososyal risklerinin saptanması ve işçilerin genel sağlık durumu (algılanan sağlık), son bir yıl içinde yaşanan iş kazası geçirme ve hastalık nedenli devamsızlık durumları ile çalışma ve kişi özellikleri ile olan ilişkisinin değerlendirmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel tipte araştırma tekniği kullanılmış olup örneklem hesaplanmamıştır. Fabrikada çalışan 380 kişinin tümünün katılımı amaçlanmıştır. Araştırmaya katılan 281(%73,94) kişiden 264 (% 69,47) kişinin veri formları çalışmaya alınmıştır. Çalışmada araştırmacı tarafından hazırlanan ve sosyodemografik bilgileri içeren veri formu ile birlikte Kopenhag Psikososyal Risk Değerlendirme Ölçeği (KOPSOR-TR) kullanılmıştır. Çalışanların psikososyal riskleri ile kronik hastalık varlığı, algılanan sağlık durumu, sağlık ilişkili işe devamsızlık ve iş kazası geçirme durumu değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılanların % 74,4’ü erkek, % 25,6’sı kadındır. Psikososyal riskler açısından, çalışma hızı, nicel talepler, duygusal talepler, gelişme olanağı eksikliği, rol çatışması, liderlik kalitesi eksikliği, üstlerinden sosyal destek eksikliği, topluluk duygusu eksikliği, güven eksikliği, iş doyumu eksikliği KOPSOR-TR alt boyutlarında yüksek puanlar tespit edilmiştir. Günlük çalışma süresinin 8 saatten fazla olması, vardiyalı çalışma, yöneticilik görevinin olması ve kronik hastalık varlığında KOPSOR-TR alt ölçek puanları anlamlı olarak yüksek olduğu saptanmıştır (p˂0,005). Çalışılan bölüm, eğitim düzeyi ve kronik hastalık varlığı son bir yılda 7 gün ve üzeri devamsızlığı etkileyen faktörler olarak saptanmıştır. Sonuç: Çalışma grubumuzda yüksek seviyede eğitimli, üretimde çalışan, yöneticilik görevi bulunan, vardiyalı çalışma yapan, algılanan sağlığı orta/kötü olanların KOPSOR ölçeği ile saptanan psikososyal risk puanları yüksektir. Nicel talepler, işe etki eksikliği, gelişme olanağı eksikliği, işin anlamsızlığı, yeterli bilgilendirme (öngörülebilirlik) eksikliği, tanınırlık eksikliği, liderlik kalitesi eksikliği, akranlarından sosyal destek eksikliği, güven eksikliği, adalet ve saygı eksikliği ve tükenmişlik psikososyal riskleri absenteism üzerine etkilidir.

Purpose: The purpose of this study is to determine the sociodemographic characteristics and psychosocial risks of the workers of a factory operating in Çayırova Kocaeli, and to examine the relationship of these characteristics with perceived health status, sickness absence and work related incidence rate over the course of last year. Methodology: Cross sectional research design is employed in this study and sample group has not been calculated. The study is aimed to include all of 380 employees who are working in the factory. The study covers the data forms of 264 people (% 69.47) out of 281 people (%73.94) who have participated in the research. The study is conducted by the use of The Copenhagen Psychosocial Questionnaire (COPSOQ) and the sociodemographic data form that has been prepared by the researcher. Employees’ psychosocial risks, chronic illnesses, perceived health status, sickness absence and work related incidence rate have been evaluated. Findings: %74.4 of the participants who’s taken part in the study are male and %25.6 are female. In terms of psychosocial risks, medians have been found to be high in the following COPSOQ dimensions: work pace, quantitative demands, emotional demands, lack of possibilities for development, role conflicts, lack of quality in leadership, lack of social support from supervisors, lack of sense of community at work, lack of trust and lack of job satisfaction. In the case of daily working hours exceeding 8 hours, working in shifts, managerial duties and chronic illnesses, the COPSOQ scale scores have been found to be significantly high (p<0.005). Department of work, level of education and chronic illnesses have been determined to be the factors that are affecting the absences of 7 days and more. Result: In our study group, participants with higher educational background, manufacture department duties, managerial duties, shift working, and medium or poor perceived health status have higher psychosocial risk scores based on the COPSOQ scale. The following psychosocial risks; quantitative demands, lack of influence at work, lack of possibilities for development, lack of meaning of work, lack of predictability, lack of recognition, lack of quality of leadership, lack of social support from colleagues, lack of trust, lack of organizational justice and burnout are effective on absenteeism.