Bir kamu hastanesi kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran gebe kadınların beslenme okuryazarlığı ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı gebe kadınların beslenme okuryazarlığı düzeyini ve beslenme alışkanlıklarını belirlemektir. Yöntem: Tanımlayıcı tipte planlanmış çalışmanın evreni 1 Ocak –13 Mart 2020 tarihleri arasında Hendek Devlet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine başvuran gebelerden oluşmaktadır. Örnek seçilmemiştir. Çalışmaya katılmayı kabul eden 174 gebe ile görüşme yapılmıştır. Araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu ve Yetişkinlerde Beslenme Okuryazarlığı Değerlendirme Aracı kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle veri toplanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan gebelerin yaş ortalamaları 28,2, %50,6'sının eğitim düzeyi lise ve üzerindedir ve beslenme okuryazarlığı puan ortalaması 24,83±4,30'dur. Gebelerin %55,2'sinin beslenme okuryazarlığı düzeyi yeterli ve %44,8'inin sınırdadır. Katılımcıların ölçeğin alt bölümlerinden aldıkları puanlar incelendiğinde ise genel beslenme bilgisinde %54,6'sı, okuduğunu anlama ve yorumlamada %51,7'si ve besin gruplarında %93,7'si yeterli düzeydedir. Porsiyon miktarlarında %49,4'ü ve sayısal okuryazarlık ve gıda etiketi okuma bölümünde %66,1'i yetersiz düzeydedir. Yüksekokul ve üniversite mezunlarının diğer öğrenim düzeyindekilere göre ve geliri asgari ücretin iki katı ve fazlası olanların geliri asgari ücret ile daha azı olanlara göre beslenme okuryazarlığı puanı daha yüksektir (p<0.05). Ev hanımlarının düzenli ücretli çalışanlar ve işsiz olanlara göre ve gebelik süresince beslenme ile ilgili bilgi almayanların bilgi alanlara göre beslenme okuryazarlığı puanı daha düşük bulunmuştur (p<0.05). Gebelik sayısı arttıkça beslenme okuryazarlığı puanının azaldığı belirlenmiştir. Katılımcıların %34,5'i önerildiği gibi günlük 2000 ml ve üzerinde su tüketmekte, çoğu günde 3 ana öğün (%60,9) ve 2 ara öğün (%58) yapmaktadır. En fazla atlanan öğünler öğle yemeği ve ara öğünlerdir. Sonuç: Katılımcıların yarısından fazlasının beslenme okuryazarlığı düzeyi yeterli olup öğrenim düzeyi ve gelirin artışı, ev hanımlarına göre çalışma durumu ve gebelikte beslenme ile ilgili bilgi almak beslenme okuryazarlığını arttırmaktadır. Beslenme okuryazarlığının yaş, gebelik öncesi BKİ ve hastalık durumu faktörlerinden etkilenmediği tespit edilmiştir. Bu konuda yeterli çalışma bulunmadığından sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinilmesini teşvik etmek üzere beslenme okuryazarlığı ve ilişkili faktörlerinincelenebilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Beslenme okuryazarlığı daha düşük olan öğrenim ve gelir düzeyi düşük bireyler beslenme okuryazarlığının arttırılması için öncelikli gruplar olarak ele alınmalıdır. Beslenme okuryazarlığı bilgilerinin günlük hayatta kullanabilmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Anahtar kelimeler: gebelik, okuryazarlık, beslenme okuryazarlığı, gebelikte beslenme

Objective: The aim of this study is to determine the nutritional literacy level and nutritional habits of pregnant women. Method: This is a descriptive type study. The study population consists of pregnant women who referred to Hendek State Hospital Obstetrics and Gynecology Polyclinic between January 1 and March 13, 2020. No sample is selected. 174 pregnant women who agreed to participate in the study were interviewed. Data were collected by face-to-face interview method using the questionnaire created by the researcher and the Adult Nutrition Literacy Assessment Tool. Results: The mean age of the pregnant women participating in the study was 28.2, 50.6% of them had high school or higher education, and the nutritional literacy score is 24.83 ± 4.30. Nutritional literacy level of 55.2% of pregnant women is sufficient and 44.8% of them are at the border. When the scores that participants got from subscales are examined, it was found that, 54.6% of them are sufficient in general nutritional knowledge, 51.7% of them are sufficient in reading comprehension and interpretation and 93.7% of them are sufficient in food groups. 49.4% of participants are insufficient in portion sizes, and 66.1% of them are insufficient in numerical literacy and food label reading. The nutritional literacy score is higher in college and university graduates compared to those of other education levels, and those whose income is twice the minimum wage compared to those with equal or less than the minimum wage (p <0.05). The nutritional literacy score was found to be lower in housewives compared to those who were paid regularly or unemployed, and those who did not receive information about nutrition during pregnancy compared to those who received information (p <0.05). It was determined that as the number of pregnancies increased, the nutritional literacy score decreased. 34.5% of the participants consume 2000 ml or more water daily as recommended, most of them have 3 main meals (60.9%) and 2 snacks (58%) a day. The most skipped meals are lunch and snacks. Conclusion: The nutritional literacy level of more than half of the participants is sufficient, and the increase in education level and income, working status compared to housewives and getting information about nutrition during pregnancy increase nutritional literacy. Itwas determined that nutritional literacy was not affected by age, pre-pregnancy BMI and disease status factors. Since there are not enough studies on this subject, more studies are needed to examine nutritional literacy and related factors in order to encourage the acquisition of healthy eating habits. Individuals with less nutritional literacy should be considered as priority groups in order to increase nutritional literacy. Studies should be conducted to use nutritional literacy information in daily life. Keywords: pregnancy, literacy, nutrition literacy, pregnancy nutrition