Sfenoid kemiğin içinde yer alan sfenoid sinüs, ulaşılması en zor olan paranazal sinüslerden biridir. Hipofiz bezi, optik kanal, vidian sinir, internal karotid arter, III., IV., V., ve VI. kraniyal siniri içeren kavernöz sinüs gibi önemli anatomik oluşumlarla komşudur. Sfenoid sinüsün anatomik varyasyonlarını ve ırksal farklılıklarını anlamadaki başarısızlık, klinik müdahaleler sırasında önemli bir risk faktörü oluşturur. Bu tez çalışmasının amacı, Kocaeli bölgesinde yaşayan Türk alt popülasyonunda sfenoid sinüs tipini morfometrik olarak analiz etmek ve internal karotid arter protrüzyonunun, sfenoid sinüs pnömatizasyon paterniyle ilişkisini belirlemektir. Çalışma Kocaeli Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Anabilim Dalı arşivinde mevcut olan Haziran 2016 ve Temmuz 2019 yılları arasındaki KIBT görüntülerinin retrospektif olarak taranarak, yaşları 18 ile 87 arasında değişen, 64'ü (%41,6) erkek, 90'ı (%58,4) kadın toplam 154 olgu ile yapılmıştır. Olguların %70,8'i postsellar, %26'sı sellar, %3,2'si presellar pnömatizasyon göstermiştir. Sfenoid sinüs lateral uzantıları %41,6 Anterior Clinoid Process (ACP) pnömatizasyon, %44,2 Pterygoid Process (PP) pnömatizasyon ve %48,1 Greater Wing of Sphenoid (GWS) pnömatizasyon olarak gözlenmiştir. İnternal karotid arter protrüzyonu ve dehisensi sırasıyla %88,3 ve %75,3 oranında bulunmuştur. Sonuç olarak sfenoid sinüs ırklara göre anatomik farklılıklar gösterebilir, pnömatizasyon derecesi arttıkça anatomik varyasyonlar da artabilir ve komşu nörovasküler yapıların sfenoid sinüs ile olan ilişkisi değişebilir.
The sphenoid sinus, located inside the sphenoid bone, is one of the most difficult to reach paranasal sinuses. It is adjacent to important anatomical formations such as the cavernous sinus, which includes the pituitary gland, optic canal, vidian nerve, internal carotid artery, cranial nerves III., IV., V., and VI. Failure to understand the anatomical variations and racial differences of the sphenoid sinus is an important risk factor for surgeons during clinical interventions. The aim of this thesis study is to morphometrically analyze the sphenoid sinus type and to determine the relationship between internal carotid artery protrusion and sphenoid sinus pneumatization pattern in the Turkish subpopulation living in the Kocaeli region. The study was conducted by retrospective investigation of CBCT images between June 2016 and July 2019, retrieved from the archive of Kocaeli University Faculty of Dentistry, Department of Oral and Maxillofacial Radiology. Total of 154 cases, 64 (41,6%) male and 90 (58,4%) female formed the study group. 70,8% of the cases showed postsellar, 26% sellar and 3,2% presellar pneumatization. Sphenoid sinus lateral extensions were observed as 41,6% for Anterior Clinoid Process (ACP) pneumatization, 44,2% for Pterygoid Process (PP) pneumatization, and 48,1% for Greater Wing of Sphenoid (GWS) pneumatization. Internal carotid artery protrusion and dehiscence were found to be 88,3% and 75,3%, respectively. As a result, sphenoid sinus may show anatomical differences according to races, anatomical variations may increase as the degree of pneumatization increases, and the relationship of adjacent neurovascular structures with the sphenoid sinus may change.
