Çağdaş liberalizm açısından Robert Nozick'in devlet ve adalet teorisi

Abstract

Özet: Bu tezin amacı, çağdaş liberal kuramdaki liberteryan akımının öncüsü sayılan Robert Nozick'in devlet ve adalet teorisini analiz etmektir. Çağdaş liberalizmde adalet kavramının Friedrich von Hayek'in piyasa adaleti, John Rawls'ın sosyal adaleti ve Ronald Dworkin'in eşitlikçi yaklaşımı açısından farklı anlamları bulunmaktadır. Nozick'in liberteryan adalet teorisi de çağdaş liberal kuramdaki alternatiflerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Nozick, Anarşi, Devlet ve Ütopya kitabında, bireysel hakları koruma göreviyle sınırlı olan "minimal devlet"i haklılaştırmaya çalışır. Minimal devletten daha kapsamlı bir devletin bireylerin haklarını ihlal edeceğini savunur. Minimal devleti açıklarken kullandığı "yetkisel adalet teorisi"ne göre, devletin refah hizmeti sağlamak adına yeniden dağıtım yapması haklılaştırılamaz. Nozick, refahın yeniden dağıtılmasını öngören -özellikle Rawls'ın Bir Adalet Teorisi adlı eserinde geliştirdiği- adalet kuramlarını reddeder. Bu açıdan, Nozick'in yeniden dağıtımcı adalet kuramlarına karşı oluşturduğu "yetkisel adalet teorisi", özel mülkiyet hakkına ve serbest piyasa anlayışına dayanır. Özel mülkiyet hakkı ve serbest piyasa mekanizmasıyla harmanladığı minimal devlet ve adalet teorisi Rawls ve Dworkin'in tezlerine karşıt olarak Hayek'in düşüncesine daha yakındır. Fakat Hayek'ten farklı olarak bireysel hakların ahlâki değerini daha fazla ön plana çıkarmıştır. Kant'ın kategorik buyruğu (amaç birey anlayışı) her türlü adalet talebinin ölçütü olarak kullanılır ve minimal devlet ile piyasa adaleti arasında kurduğu ilişkiyi bu temel üzerine oturtur.

Abstract: The aim of this thesis is to analyse Robert Nozick's theory of the state and justice that is respected forerunner of liberterian theory in contemporary liberalism. The concept of justice gains different meaning in terms of that Hayek's market justice, Rawls's social justice and Dworkin's egalitarian approch in contemporary liberalism. Because of this, Nozick's theory of liberterian justice appears as a alternative in contermpory liberalism. Nozick, in Anarchy, State and Utopia, have tried to justify a minimal state which is limited with protection of individual rights. He advocates that any state more extensive than a minimal state would have violated individual's rights. According to Nozick's entitlement theory which is used to explain a minimal state, redistribution of the public sources to provide wealth services is unjust. His entitlement theory refuses the theories of justice (especially Rawls's theory of justice) which accept redistribution of wealth. Therefore entitlement theory of justice that is against the justice of redistribution, rests upon private property and free-market economy The theory of minimal state and justice which defends the private property and free market economy is close to Hayek's ideas rather than arguments of Dworkin and Rawls. However, Nozick's theory differantiate from Hayek's theory as regards to the morality of rights of individual. Because Kant's categorical imperative is being used as a criterion of any kind of justice which have founded on the relation between a minimal state and free market.