Özet: Bu çalışmada Aristo Şarihi olarak bilinen, Orta Çağ İslam filozoflarından İbn Rüşd’ün ideal devlet tasavvuru ele alınmaktadır. Tezin amacı siyaset felsefesi alanında müstakil bir eseri olmayan, siyasi görüşlerini Eflatun’un “Devlet” kitabına yapmış olduğu şerhde de belirten İbn Rüşd’ün ideal devletin tesisi için oluşturduğu felsefi görüşlerini bir araya getirmektir. Çalışmamızda evvela onun siyasi görüşlerinin şekillendiği hayatı ve siyaseti dayandırdığı bilimlerin tasnifi incelenmiştir. Daha sonra ideal devletin tesisi için toplumsal yaşamın gerekliliği ve erdemlerin ideal devletin oluşumuna etkisi açıklanmış, ideal devletin zorunlu unsurları ve dönüşüm süreçleri incelenmiştir.
Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmuştur. Giriş, İbn Rüşd’ün hayatı ve bilimler tasnifi olarak iki alt başlıktan oluşmuştur. Birinci bölümde, ideal devletin oluşumu ve toplumsal yaşamın gerekliliği hakkında Orta Çağ filozoflarının görüşleri aktarılarak erdem-devlet ilişkisi incelenmiştir. Erdemler bireysel ve toplumsal olarak ele alınıp erdemlerin oluşmasında eğitimin önemi, yaşı ve uygulanabilir eğitim yöntemleri açıklanmıştır. İbn Rüşd’ün ideal devlet tasavvurunun zorunlu unsurlarının incelenmesinden oluşan ikinci bölüm, üç kısımdan oluşmuştur. Önce ideal devlet başkanının, muhafızların, işçi ve zanaatkarların, filozofların, doktor ve yargıçların durumu ele alınmış, daha sonra ideal devletin imkânı örnekleriyle açıklanmış ve son olarak devletin dönüşüm süreçlerine sırasıyla yer verilmiştir.
Sonuç olarak İbn Rüşd, siyaset felsefesini oluştururken sadece rasyonel düşünceye bağlı kalmayıp aynı zamanda dinin de bu konuda belirleyici olduğunu belirterek şeriat-akıl iş birliği ile hakikatin bilgisine ulaşılacağı görüşündedir. O, kendinden önceki filozoflardan etkilendiği gibi geliştirdiği siyaset felsefesiyle de kendinden sonraki birçok filozofu etkilemiş, yaşadığı çağın yönetim kadrosunda hem fakih hem de tabip olarak aktif şekilde yer almış eşine az rastlanır bir İslam filozofudur. Onun yönetim, eğitim, erdem, adalet ve mutluluk arasında kurmuş olduğu ilişki, modern devlet yönetimlerinin uygulamalarında da değerlendirmeye alınacak nitelikte öneme sahip görünmektedir.
Abstract: In this study, the ideal state conception of Ibn Rushd, from the medieval Islamic philosophers that known as Aristotle commentator, is examined. The aim of the thesis is to bring together the philosophical views that formed to establish the ideal state of Ibn Rushd, who does not have an independent work in the field of political philosophy, stating his political views in his commentary made on Plato's Republic. In our study, first, his life which his political views are shaped and classification of sciences that the politics is based were examined. Then, the necessity of social life for the establishment of the ideal state and the effect of virtues on the formation of the ideal state were explained, the necessary elements of the ideal state and the transformation processes of the state were examined.
Our study consists of an introduction and two parts. The introduction consists of two sub-titles as Ibn Rushd's life and the classification of sciences. In the first part, the views of the medieval philosophers about the formation of the ideal state and the necessity of social life were conveyed and the virtue-state relationship was examined. Virtues are handled as individually and socially and the importance of education in the formation of virtues, its age and applicable education methods are explained. The second part, which consists of examining the necessary elements of Ibn Rushd's ideal state conception, consists of three parts. First of all, the situation of the ideal head of state, guards, workers and craftsmen, philosophers, doctors and judges was handled, then the possibility of the ideal state was explained with examples and finally the transformation processes of the state were processed in order.
As a result, Ibn Rushd, while forming his political philosophy, not only does he adhere to rational thought, but also religion is decisive in this matter, he is of the opinion that the knowledge of the truth will be reached with the cooperation of sharia-mind. He is a rare Islamic philosopher, both a jurist and a physician, who influenced many philosophers after him with the political philosophy that he developed, as he was influenced by the philosophers before him. The relationship he has established between administration, education, virtue, justice and happiness seems to be of importance that to be considered in the practices of modern state administrations.
