Amaç: Bu çalışmanın amacı, outdoor aktivite merkezleri ve katılımcıların fonksiyonel risk yönetim süreçlerinin incelenmesidir.
Yöntem: Araştırmaya 300 kişi paragliding, 250 kişi kayak olmak üzere toplam 550 kişi gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcıların, rekreatif faaliyetlerle ilgili fonksiyonel risk algılarını belirleyebilmek için Cheng ve arkadaşları (2016) tarafından geliştirilmiş olan “Recreation Safety Climate Measurement Tool” Türkçe diline uyarlanmıştır. Katılımcıların, rekreasyonel spor merkezleri hizmet kalitesi algılarını belirleyebilmek için Ko ve Pastore (2004) tarafından geliştirilen, Köşker ve Çimen (2012) tarafından Türkçe için geçerliliği ve güvenirliliği yapılan, “Rekreasyonel Spor Hizmetleri Kalite Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler AMOS 24 ve SPSS 25 paket programlarında analiz edilmiştir. AMOS 24 paket programında doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Tanımlayıcı istatistiksel hesaplamalar (frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma), keşfedici faktör analizi, bağımsız değişkenlerde 2 tane değişken olanlar için Independent-Samples T Testi, 3 ve daha fazla olan değişkenler için One-Way ANOVA kullanılmıştır. Independent-Samples T Testi ve One-Way ANOVA aracılığı ile gerçekleştirilen işlemlerde anlamlılık düzeyi 0.05 olarak alınmıştır.
Bulgular: “Recreation Safety Climate Measurement Tool” “Rekreasyon Emniyet İklimi Ölçme Aracı” olarak Türkçe diline uyarlanmıştır. Rekreasyon Emniyet İklimi Ölçme Aracı ile ilgili tüm faktörlerin analizlerde güvenilirlik düzeyi iyi (Craonbach alpha 0.7≤α<0.9), doğruluk düzeyi %78,41, yapısal geçerliliği uygun (AVE>0,50), maddeler arası korelasyon da pozitif yönde ve güçlü olarak bulunmuştur. Paragliding branşına katılan bireylerin Rekreasyon Emniyet İklimi Ölçme Aracı’ na vermiş oldukları yanıtların değişkenlere göre yapılan analiz sonuçlarında; yaş değişkenine göre rekreasyon emniyet kurallarının algılanması; meslek değişkenine göre yönetim emniyet bağlılığı ve “Özellikle bu aktivite
v
için mi geldiniz?” değişkenine göre de sorumlu yönetici ve başkalarını düşünen emniyet davranışı faktörlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Kayak branşında ise; cinsiyet değişkenine göre rekreasyon emniyet kurallarının algılanması; yaş değişkenine göre yönetim emniyet bağlılığı; yaşanılan bölge değişkenine göre sorumlu yönetici faktörlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Paragliding branşına katılan bireylerin Rekreasyonel Spor Hizmetleri Kalite Ölçeği’ ne vermiş oldukları yanıtların değişkenlere göre yapılan analiz sonuçlarında; cinsiyet değişkenine göre etkileşim kalitesi; yaş grubu değişkenine göre program kalitesi ve toplam; meslek değişkenine göre toplam; aylık gelir düzeyi değişkenine göre program kalitesi ve toplam kalite algılarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Kayak branşında ise; yaş grubu değişkenine göre fiziksel çevre kalitesi; aylık gelir düzeyi değişkenine göre etkileşim kalitesi; yaşanılan bölge değişkenine göre çıktı kalitesi algılarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Paragliding veya kayak branşına katılan bireylerin rekreasyonel emniyet iklimi algıları birbirleri ile karşılaştırıldığında; yönetim emniyet bağlılığı, rekreasyon emniyet kurallarının algılanması, katılımcılar için emniyet eğitimi, önemseme ve başkalarını düşünen emniyet davranışı faktörlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Paragliding veya kayak branşına katılan bireylerin rekreasyonel spor hizmeti kalite algıları birbirleri ile karşılaştırıldığında; etkileşim kalitesi, çıktı kalitesi ve toplam algılarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05).
Sonuç: Paragliding branşının rekreasyon emniyet iklimi algısının ve rekreasyonel spor hizmeti kalite algısının kayak branşından daha iyi bir seviyede olduğu bulunmuştur. Rekreasyon emniyet iklimi algısının ve rekreasyonel spor hizmeti kalite algısının, yapılan aktivite türünün göre bazı değişkenlere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklara sebep olduğu bulunmuştur. Fonksiyonel risk yönetim çalışmalarının yaygınlaştırılması ile katılımcılar tarafından algılanan emniyet iklimi ve hizmet kalitesinin de arttırılabileceği düşünülmektedir.
Objective: The aim of this study is the investigation of functional risk management processes of outdoor activity centers and participants.
Method: A total of 550 people voluntarily participated in the research, 300 of which were paragliding and 250 people were skiing. To determine the functional risk perception related to the recreational activity of the participants, the “Recreation Safety Climate Measurement Tool”, developed by Cheng et al. (2016), was adapted into the Turkish language. To determine the perceptions of service quality of the participants in recreational sports centers, “The Scale of Service Quality in Recreational Sport” was used, which was developed by Ko and Pastore (2004), validity and reliability for Turkish language studies were investigated by Köşker and Çimen (2012). The data were analyzed in AMOS 24 and SPSS 25 package programs. Confirmatory factor analysis was performed in the AMOS 24 package program. Descriptive statistical calculations (frequency, percentage, mean and standard deviation), exploratory factor analysis, Independent-Samples T-Test for those with 2 variables in independent variables, One-Way ANOVA for variables with 3 or more. The significance level was taken as 0.05 in the transactions carried out by Independent-Samples T-Test and One-Way ANOVA.
Results: “Recreation Safety Climate Measurement Tool” has been adapted to the Turkish language as “Rekreasyon Emniyet İklimi Ölçme Aracı”. All factors related to the Recreation Safety Climate Measurement Tool had good reliability (Cronbach's alpha 0.7≤α <0.9), accuracy level 78.41%, structural validity is proper (AVE> 0.50), a positive and strong correlation between items have been found. In the analysis results of the answers given to the Recreation Safety Climate Measurement Tool by the individuals participating in the paragliding branch; there was a statistically significant difference in the factor of perception
vii
of recreation safety rules according to age group variable; management safety commitment by employment variable, responsible manager and altruistic safety behavior according to “Are you here specifically for this activity?” (p<0.05). In the ski branch; there was a statistically significant difference in the factor perception of recreation safety rules according to gender variable; management safety commitment by age group variable; responsible manager according to the region of residence variable (p <0.05). In the analysis results of the answers given to The Scale of Service Quality in Recreational Sport by the individuals participating in the paragliding branch; there was a statistically significant difference in interaction quality by gender variable; program quality and total quality by age group variable; program quality and total quality by occupation by monthly income level variable (p<0.05). In the ski branch; there was a statistically significant difference in physical environment quality by age group variable; interaction quality by monthly income variable; output quality by region of residence variable (p<0.05). When the recreational safety climate perceptions of individuals participating in paragliding or skiing branch are compared with each other; there was a statistically significant difference in management commitment to safety, perception of recreation safety rules, Safety training for visitors, caring and altruistic safety behavior factors (p <0.05). When the recreational sports service quality perceptions of the individuals participating in the paragliding or skiing branch are compared with each other; there was a statistically significant difference in interaction quality, output quality, and total quality perception (p<0.05).
Conclusion: It was found that the paragliding branch's recreation safety climate perception and recreational sports service quality perception are at a better level than the ski branch. It is found that the perception of recreational safety climate and the perception of recreational sports service quality cause statistically significant differences according to some variables according to the type of activity. It is thought that with the dissemination of functional risk management studies, the safety climate and service quality perceived by the participants can be increased.
